Merhaba sevgili okurlar, geçen hafta sizlerle ilk buluşmamızda 4857 sayılı iş kanunun 24. Maddesinde işçiye, iş kanununa göre işverene karşı iş akdini haklı nedenle derhal fesih hakkı veren durumları paylaşmıştım. Bu hafta ki yazımızda ise yine işçinin bu kanun kapsamına giren ve kendisine ödenmediği takdirde yine iş kanunu 24. Madde kapsamında derhal haklı nedenle fesih hakkı veren Asgari Geçim İndirimi (AGİ) konusunu paylaşacağız. Öncelikle birçok işveren tarafından, işçiye ödenmeyen ve işçinin de bu haklı alacağı talep dahi etmediği asğari geçim indirimin ne olduğunu açıklayalım. 5615 sayılı Gelir Vergisi Kanunu Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 2. maddesi şöyledir: “Asgarî geçim indirimi” (AGİ) ; Asgarî geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için % 50’si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5 diğer çocuklar için % 5’idir. Gelirin kısmî döneme ait olması halinde, ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır.
İndirim tutarının tespitinde mükellefin, gelirin elde edildiği tarihteki medenî hali ve aile durumu esas alınır. İndirim, yukarıdaki oranlara göre hesaplanan tutarları aşmamak kaydıyla, ücret geliri elde eden aile fertlerinden her biri için ayrı ayrı, çocuklar için eşlerden yalnızca birisinin gelirine uygulanır. Boşananlar için indirim tutarının hesabında, nafakasını sağladıkları çocuk sayısı dikkate alınır. Demektedir. İşçilerin AGİ uygulamasından yararlanmak için medeni hallerini, eşin çalışıp çalışmadığını ve çocuk sayısını işverene bildirmeleri gerekmektedir. Çalışanın mevcut durumunda her hangi bir değişiklik olursa, -evlenme, boşanma, ölüm, doğum vb. gibi – bu değişiklikleri işverene bir ay içerisinde bildirmek zorundadır. AGİ tutarını belirleyen medeni durum ve/veya çocuk sayısında meydana gelen değişiklikler, değişikliğin işverene bildirildiği tarih itibariyle uygulanmaktadır. Eşlerin her ikisi de çalışıyorsa yalnızca bir tanesi çocuklar için indirim hakkına sahip olur, diğeri için bekar AGİ si uygulanır. Kısacası AGİ, işçiye işveren tarafından devlet adına ödenir ve işverenin gelir vergisinden düşülmektedir.
AGİ TABLOSU 2020
Bekar 220,73TL Evli eşi çalışan 220,68 TL
Evli eşi çalışmayan 264,87 TL Evli eşi çalışan 1 çocuklu 253,79 TL
Evli eşi çalışmayan 1 çocuklu 297,98 TL Evli eşi çalışan 2 çocuklu 286,89 TL
Evli eşi çalışmayan 2 çocuklu 331,09 TL Evli eşi çalışan 3 çocuklu 331,03 TL
Evli eşi çalışmayan 3 çocuklu 375,23 TL Evli eşi çalışan 4 çocuklu 353,09 TL
Evli eşi çalışmayan 4 çocuklu 375,23 TL Evli eşi çalışan 5 çocuklu 375,17 TL ‘dir
1 Ocak 2016’dan itibaren geçerli olan bekar veya eşi çalışan çocuksuz işçi maaşının içerisinde AGİ yer almaktadır. Ancak eşin çalışması ve çocuk durumuna göre artan AGİ ücretinin ayrı bir şekilde ödenmesi gerekiyor. AGİ, İş Kanununda tanımlanan ücretin bir parçasıdır ve ücretlerin belirli bir süre ödenmemesi İş Kanunu’na göre işçiye derhal haklı fesih hakkı vermektedir. AGİ’si ödenmeyen işçi 4857 sayılı iş kanunun 24. Maddesince haklı nedenlerle iş sözleşmesini feshetme hakkına sahip olacak ve ileride mahkemelerde bu hakkını ve diğer işçilik haklarını talep etme hakkına sahip olacaktır.Ayrıca AGİ ödemesi işveren tarafından yapılmayan işçi Çalışma Bakanlığının ihbar hattına, ayrıca Vergi İletişim Merkezi ihbar hattına şikayette bulunabilir.AGİ ücretin bir parçası sayıldığı için, bu ödemeyi yapmayan işverene cezai yaptırım uygulanmaktadır.4857 sayılı İş Kanununun 102/1-a maddesinde işçinin Kanundan veya toplu iş sözleşmesinden ya da iş sözleşmesinden doğan ücret ödemelerini süresi içinde kasten ödemeyen veya eksik ödeyen işverene, her işçi ve her ay için (2019 yılı için) 191 lira idari para cezası uygulanacaktır, hükmü yer almaktadır.Hakkınızı aramız ve hak kaybına uğramamanız dileği ile sağlıcakla.
