Sigorta bildirimi yapılmadan çalışan işçilerin, sigortasız geçen bu sürelerini sigortalı hale getirebilmek için görevli ve yetkili İş Mahkemelerinde, İş Mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri (iş mahkemesi sıfatı ile) aracılığıyla açtıkları davalara hizmet tespit davası denir.
Tespit davasının açılabilmesi için üç temel koşul vardır:
a- Sigortasız çalışma,
b- Çalışmanın kuruma bildirilmemiş veya kurumca saptanmamış olması,
c- 5 yıl içinde dava açılması.
Hizmet tespit davasını sigortasız çalışan kişinin kendisi ya da sigortalı ölmüşse hak sahipleri eş, çocuk, ana-baba açabilir.Hizmet tespit davalarında işveren ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumuna karşı dava açılır.
Sigortalı, sigortasız hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde dava açmalıdır.Sigortalı ölmüşse, 5 yıllık hak düşürücü süre sigortalının ölüm tarihinden işlemeye başlar.
Sigortalı davayı kazanırsa, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından hesaplanacak primleri gecikme zammı ve idari para cezasıyla birlikte işverenden tahsil edilir.
Çalışmaları fiilen veya iş yeri kayıtlarından tespit edilecek her türlü bilgiden ya da kamu kuruluşları tarafından düzenlenen belge veya alınan bilgilerden tespit edilemeyen sigortalılar çalışmalarını yetkili bir mahkemede açacakları hizmet tespit davasıyla, bildirecekleri tanık, delil ve yargı kararıyla ispatlayabilirler.