Merhaba sevgili okurlar bu haftaki yazımızda uygulamada işverenlerin çok sık başvurduğu bir yöntem olan işçilerinin gerçek maaş üzerinden değilde genel de asğari ücret üzerinden sğk primlerini yatırması veyahut eksik yatırması halinde çalışanların haklarını inceleyeceğiz.
İş Kanunu ve uygulamamız neticesinde, işçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesi ister süreli olsun ya da belirsiz süreli hizmet sözleşmesi olsun fark etmeksizin, işveren işçiyi sigortalı olarak çalıştırmakla yükümlüdür. Ancak önemle belirtilmelidir ki, işveren, işçinin gerçek maaşı üzerinde sigorta primlerini kuruma eksiksiz yatırmak zorundadır. Burada kural işverenin, işçinin aldığı brüt tutar hesaplanarak SGK’ya bu tutar üzerinden bildirim yapmasıdır. Bu primleri yatırma yükümlülüğü işverene aittir. Fakat ne yazık ki uygulamada zaman zaman primlerin, öyle olmadığı halde, asgari ücretten yatırılması ve çeşitli sebepler ile maaşın düşük bildirilmesi ve dolayısı ile işçinin hak kayıpları söz konusudur. İşini kaybetmek istemeyen işçi ise bu durumu kabullenir ve ses çıkarmaz. Fakat belirtilmelidir ki işçi eğer bu durum karşısında hakkını aramaz ise maalesef emekli maaşını aldığı zaman, gerçekten alması gereken rakamdan daha düşük miktarda alacaktır. İşten ayrıldığı takdirde ise otomatik olarak kıdem tazminatı tutarı düşecektir.
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun'unun, 4. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi ve 4857 Sayılı İş Kanun'u uyarınca; işveren işçilerini sigortalı şekilde çalıştırmalı ve sigorta primlerini, çalışanlarının gerçek ücretleri üzerinden, belirli günlerde ve şartlarda; ilgili kurum olan Sosyal Güvenlik Kurumu'na yatırmalıdır. Sigorta primlerinin düzenli ödenmemesi halinde çalışan ve devletin mağduriyeti doğmakla birlikte, eksik prim ödendiğinin tespiti halinde işverenler de çok ciddi yaptırımlarla karşı karşıya gelmektedirler. Zira primlerin eksik yatırılması sebebiyle asgari ücretli gösterilen işçinin emekli maaşı, kurum tarafından ödenen iş görmezlik ücreti, kıdem ve ihbar tazminatı, işsizlik ücreti, kadın işçi ise doğum ücreti gibi yasal hakları zedelenmiş olacaktır. 4857 Sayılı İş Kanunu madde 24'te; işçilerin, hangi hallerde iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshedebileceği düzenlenmiştir; .Bu durumun 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 24. maddesinin; ''ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık'' başlığı altında değerlendirmemiz mümkündür. Bu durumun varlığı halinde yukarıda kanunun amir hükmü gereği işçi, iş akdini haklı nedenle derhal fesih hakkına sahip olacak işçilik alacaklarını talep edebilecektir. Yargıtay’ın ilke haline gelmiş kararlarında da, işverenlerin, işçilerinin sigorta primlerini gerçek ücretleri üzerinden yatırmamasının, işçilere haklı nedenle derhal fesih hakkı verdiği tartışmasız bir şekilde kabul edilmektedir. Zira, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi de 07.01.2019 tarihli kararında; ‘’kazancı düşük gösterilen işçinin iş sözleşmesini, haklı nedenle derhal feshetme hakkının olduğunu ve eksik kalan sigorta primlerinin; işveren tarafından ödenmesi gerektiğini’’ kabul etmiştir. Ayrıca, işçinin kıdem tazminatına da hak kazandığına karar vermiştir. Yargıtay’ın vermiş olduğu bozma kararlarının bir kısmında ise; yine 4857 Sayılı İş Kanunun’un 24. maddesinde sayılan, ‘’ücret ödeme borcunun yerine getirilmemesi’’ kapsamında, ücret kelimesi geniş anlamda yorumlanmıştır ve sigorta primlerinin eksik ödenmesi yine haklı nedenle fesih sebebi sayılmıştır
Yukarıda izah ediliği üzere işverenlerin işçilerinin gerçek maaşı üzerinden sigorta primini yatırmaması halinde veyahut eksik yatırması halinde işçinin iş akdini haklı nedenle fesih etme hakkı doğacaktır. Bu fesihte işçi, işverenden gerçek maaş üzerinden kıdem tazminatı başta olmak üzere eğer şartları varsa fazla mesai ücreti, eksik yatan sigorta primlerinin tamamlanmasını, ulısal ve genel bayram tatil ücreti alacağı, yıllık izin ücreti alacağı, hafta tatili ücreti alacağı, asgri geçim indirimi alacağı gibi alacaklarını talep edebilir. Bu talep arabulucuk yoluyla veya dava yoluyla olabilir. Unutulmamalıdır ki iş akdinin feshinde muhakkak noter vasıtası ile fesih yapılmalı ve bu konuda uzman bir avukattan danışmanlık alınmalıdır.
Av. HİLMİ TIRAŞ
